Czy miód może sfermentować?

Miód to wyjątkowy produkt pszczeli, który słynie z długiej trwałości, ale może zdarzyć się, że zacznie fermentować. Sprawdźmy, dlaczego fermentacja się zdarza, jak jej zapobiegać oraz co zrobić, gdy już wystąpi. Przyjrzymy się również tradycyjnej, celowej fermentacji, czyli produkcji miodu pitnego.

Przyczyny fermentacji

Miód zawiera wysoki poziom cukru, który naturalnie konserwuje produkt. Musimy pamiętać że w zasadzie miód to mieszanina wody z cukrami ( enzymy, witaminy i inne prozdrowotne substancje objętościowo stanowią niewielki % całości). Cukier jest natomiast idealną pożywką dla wszelkiej maści drożdży i bakterii. Jednak ze względu na swoje właściwości higroskopijne w dużych stężeniach jest świetnym konserwantem, co wiedziały już nasze babcie robiąc drzemy. W dobrym miodzie drożdże nie mają dobrych warunków do rozwoju ze względu na niską zawartość wody, która zwykle wynosi poniżej 20% co skutecznie konserwuje miód i blokuje rozwój drobnoustrojów. Jednak gdy wilgotność w miodzie wzrasta – na przykład w wyniku przechowywania go w ciepłym lub wilgotnym miejscu – może to doprowadzić do fermentacji, która jest widoczna jako piana na powierzchni miodu. Mamy wtedy wrażenie że miód „rośnie” w słoiku. Taka sytuacja zdarza się również wtedy, gdy miód pochodzi z okresów o dużej wilgotności, kiedy pszczoły zbierają nektar o wysokiej zawartości wody i nie są w stanie dobrze go dobrze odparować. Wysoka wilgotność miodu może być też spowodowana zbyt wczesnym odebraniem go z ula przez pszczelarza. Miód aby był pełnowartościowy potrzebuje czasu, pszczoły dodając do miodu swoje enzymy zaczynają proces dojrzewania miodu i zamykają go zasklepem w komórkach. Teraz działa czas. Pszczelarz odbierając miód zbyt wcześniej nie daje pszczołom odpowiednio dużo czasu na odpowiednie przerobienie miodu i jego dojrzewanie co może powodować jego późniejsze psucie.

Jak zapobiegać fermentacji miodu

Aby uniknąć fermentacji miodu, najważniejsze jest jego prawidłowe przechowywanie. Po pierwsze, miód powinien być przechowywany w szczelnie zamkniętym pojemniku, najlepiej w szklanym lub ceramicznym, który zapobiega dostawaniu się wilgoci i powietrza. Przechowywanie w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu, z temperaturą nieprzekraczającą 18°C, może dodatkowo zabezpieczyć miód przed fermentacją. Pamiętaj, że wilgoć i wysoka temperatura są głównymi czynnikami przyspieszającymi fermentację, więc warto unikać ich działania na przechowywany produkt.

3. Co zrobić ze sfermentowanym miodem

Sfermentowany miód będzie wyglądać i smakować inaczej niż świeży, lecz nie musi być produktem straconym. Choć nie nadaje się już do bezpośredniego spożycia, można go z powodzeniem wykorzystać w kuchni. Sfermentowany miód świetnie sprawdzi się w wypiekach, dodając ciastu delikatnie kwaskowaty posmak. Można również stosować go jako bazę do marynat do mięsa lub sosów, nadając potrawom nieco egzotycznego charakteru. W kuchni fermentowany miód może okazać się znakomitym dodatkiem, a jego walory smakowe wciąż będą obecne. Ważne że powinniśmy go używać do takich potraw które będą przygotowywane z użyciem wysokiej temperatury, która zabije rozwijające się w fermentującym miodzie niechciane drobnoustroje.

4. Miody pitne – celowa fermentacja

Sfermentowany miód możemy też wykorzystać w inny sposób. Możemy w domowych warunkach zrobić miód pitny. To nie jest skomplikowane. Aby przygotować miód pitny w domu, wystarczy sfermentowany miód, woda i drożdże fermentacyjne, a i te nie zawsze. Jak wspominaliśmy wcześniej w sfermentowanym miodzie już rozwijają się drożdże, tylko dzikie, efekt ich pracy nie zawsze będzie zadowalający dla miodosytnika.

W zależności od proporcji miodu do wody możemy uzyskać różne rodzaje trunku – półtoraki, dwójniaki i trójniaki, które różnią się intensywnością smaku i zawartością alkoholu. Proces produkcji może trwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy, zależnie od preferencji i rodzaju przygotowywanego trunku. Miody pitne doskonale nadają się na specjalne okazje i są cenione za swój unikalny, naturalny smak.

Sam proces przygotowania nastawu jest bardzo prosty. Proces ten polega na rozcieńczeniu miodu wodą, a następnie dodaniu drożdży fermentacyjnych, które inicjują fermentację alkoholową. Przez pierwsze dni proces fermentacji odbywa się w ciepłym miejscu, a następnie trunek przenosi się do chłodnego miejsca na dalsze dojrzewanie. Wytwarzanie miodu pitnego w domowych warunkach jest procesem, który wymaga cierpliwości, ale pozwala uzyskać wyjątkowy trunek o głębokim smaku, nawiązujący do polskiej tradycji.

Miody pitne to tradycyjne polskie trunki, których produkcja sięga setek lat i wiąże się z wieloma bardzo ciekawymi historiami i tradycjami. Od wieków cieszyły się popularnością i pojawiały na stołach zarówno szlachty, jak i chłopów.

Sam proces przygotowania miodu pitnego omawiamy tutaj.

5. Podsumowanie

Miód, choć znany ze swojej trwałości, może czasami sfermentować, zwłaszcza jeśli jest przechowywany w nieodpowiednich warunkach. Aby zapobiegać fermentacji, najlepiej trzymać go w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu, w szczelnie zamkniętym pojemniku. Nawet gdy fermentacja wystąpi, nie oznacza to, że miód stracił swoje właściwości – można go wykorzystać w kuchni lub jako bazę do produkcji domowego miodu pitnego, pielęgnując przy tym dawną polską tradycję tworzenia trunków z miodu.